بازی‌های المپیک ۲۰۲۴، بار دیگر نظام رفتاری دولت فرانسه در قبال حقوق پیروان ادیان و مذاهب را سر زبان‌ها انداخته و رویکرد منفعت‌طلبانه و به‌دور از مدعیات حقوق‌بشری آن را عیان می‌سازد؛ به گونه‌ای که هر روز شاهد بروز نمود و مصداقی تازه از آن هستیم؛ از هجونامه پرده شام‌آخر مسیح در مراسم افتتاحیه تا ممانعت از شرکت ورزشکار محجبه زن فرانسوی در رقابت‌ها. این مسئله با انتقادها و واکنش‌های طیف نسبتاً وسیعی از مردم، پژوهشگران و پیروان ادیان و مذاهب در سراسر جهان مواجه شده‌است که دعاوی فرانسه در حوزه حقوق‌بشر و عملکرد حاکمیت سکولار آن را زیرسؤال می‌برد. بسیاری از این انتقادات، ناظر بر رویکرد منفعت‌طلبانه آن در قبال مباحث حقوق‌بشری است که در مسئله حمایت از دگرباشان به قیمت اهانت به مقدسات دینی و نیز سلب اختیار در پوشش و حجاب اسلامی، به عنوان شرط شرکت در رقابت‌ها نمایان می‌شود. یکی از این واکنش‌ها در مقاله‌ای از «ماسیمو اینتروینیه»[۱]، جامعه‌شناس و نویسنده ایتالیایی باعنوان «المپیک فرانسه نشان داد سکولاریزاسیونِ فرانسوی (لائیسیته) معیوب است»، منعکس شده‌است.
وی در این مقاله می‌نویسد:
«فرانسه با برگزاری مراسم افتتاحیه المپیک موجب توهین به دو دین اصلی خود یعنی مسیحیت و اسلام شد. ابتدا دونده فرانسوی «سونکمبا سیلا» [۲] را به سبب پوشش حجاب، از شرکت در مراسم افتتاحیه منع کرد. حجاب در فرانسه، نمادی مذهبی محسوب می‌شود که نمایش آن، اصل «سکولاریسم سخت» یا «لائیسیته» را نقض می‌کند. این موضوع مورد اعتراض سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر، از جمله سازمان عفو بین‌الملل قرار گرفته‌است. «آنا بلوز»[۳]، نماینده سازمان حقوق بشر گفت: این ممنوعیت «به زنان مسلمان نشان می‌دهد وقتی مقامات فرانسوی از برابری زن و مرد صحبت می‌کنند، آن‌ها را زن نمی‌دانند[زن را نمی‌فهمند]، اصلاً آن‌ها را به حساب نمی‌آورند… این زنان سال‌هاست مورد ستم و اهانت قرار گرفته‌اند.»
وی ادامه می‌دهد: «اما تناقض آنجایی به وجود آمد که در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک، نمایشی هجوآمیز از تابلو شام آخر عیسی مسیح ارائه شد. در این نمایش، عسیی و حواریون در قالب هنرپیشه‌های مرد زن‌نما به تصویر کشیده شده بودند. یک خواننده نیمه‌برهنه نیز به نمایندگی از خدای یونانی(دیونیسوس) حضور داشت. سوای از هر بحثی در مورد جنبه‌های هنری این نمایش، این اجرا به‌وضوح مسیحیان را آرزده‌خاطر کرد و واکنش‌های زیادی برانگیخت حتی کنفرانس اسقف‌های کاتولیک فرانسه در بیانیه‌ای از این نمایش ابراز تأسف نموده، در بیانیه‌ای ابراز داشت: این مراسم، متأسفانه صحنه‌هایی از تمسخر و هجو مسیحیت را به همراه داشت و ما عمیقاً از آن ابراز تأسف می‌کنیم.»
اینتروینیه سپس به تصویب لائیسیته در مجلس فرانسه اشاره کرده و می‌نویسد: «در سال ۲۰۲۳، در مجلس فرانسه قانونی بر ضد «تمایز طلبی»[۴] و برای دفاع از «اصول جمهوری فرانسه» به تصویب رسید که نماد آن، اصل لائیسیته[۵] است. لائیسیته غالباً به عنوان جدایی میان کلیسا[دین به طور کلی] و دولت ترجمه می‌شود که در فرانسه، این جدایی به قصد حفاظت از حکومت شکل گرفته‌است.
اما چرا به گفته مقامات فرانسوی، حجاب (که گواهی بر هویت مسلمان است) تفرقه افکن است، اما نمایش شام آخر که به هویت مسیحی توهین می‌کند، چنین نیست؟ پاسخ به این پرسش با ماهیت اصل لائیسیته و نگرش بدبینانه آن به دین مرتبط است. از این جنبه، منع حجاب و نمایش همجنسگرایانه از شام آخر عیسی [علیه السلام]، دو روی سکه لائیسیته است.
رویکرد فرانسه به بازی‌های المپیک تصدیق می‌کند که «ارزش‌های جمهوری‌خواهانه» آن شامل ویژگی‌هایی مانند به حاشیه راندن و کنترل دین از طریق افترا و چنانچه اسقف‌های کاتولیک می‌گویند، «استهزاء و تمسخر» است. درواقع، سکولاریته فرانسوی(لائیسیته)،بیشتر یک ایدئولوژی متعصبانه و ضدحقوق‌بشری است تا چیزی که بناست بی‌طرفی دولت نسبت به تمام ادیان را تضمین کند.»
وی در انتهای این مقاله، نفی حقوق‌بشر در نظام لائیسیته را استتنتاج کرده، می‌نویسد:
«به اعتقاد برخی از دوستان فرانسوی، جامعه‌شناسی دین ارتباط چندانی با آنچه اتفاق افتاده ندارد و در واقع، فرانسه برای المپیک پول زیادی از گروه مد معروف «لویی ویتون» بابت نمایش لباس‌های طراحی‌شده آن‌ها در المپیک دریافت کرده‌است؛ برندی که به رعایت برابری جنسیتی در سیستم خود افتخار می‌کند. این دو تبیین با هم ناسازگار نیستند. فرانسه بر «لائیسیته» تأکید دارد و این لائیسیته، یک ویژگی معمولی فرانسوی نیست که خارجی‌ها باید به آن احترام بگذارند، بلکه یک ایدئولوژی متعصبانه است که حقوق‌بشر را نفی کرده و حتی موجب شده دولت فرانسه بتواند به وسیله آن پولی به جیب بزند.»
پی نوشت:
۱-ماسیمو اینتروینیه (زاده ۱۴ ژوئن ۱۹۵۵ در رم)، بنیانگذار و مدیر مرکز مطالعات ادیان جدید[۱]استکه جنبش های دینی جدید را مطالع می کنند.وی حدود ۷۰ کتاب و بیش از ۱۰۰ مقاله در زمینه جامعه‌شناسی دین به رشته تحریر درآورده و با مراکزی مانند رصدخانه آزادی مذهبی نیز همکاری داشته‌است.
۲_ Sounkamba Sylla
Anna Błuś _۳
۴_separatism
5_ laïcité
دیدگاهتان را بنویسید