افسانه استر و مردخای،داستانی قدیمی در یکی از کتب و رساله‌های دینی یهود، موسوم به «مگیلای استر» است. این داستان به لحاظ واقعیت تاریخی یا افسانه صرف بودن،در میان تاریخدانان محل شک و تردید می‌باشد و تحلیل‌ها و حواشی فراوانی پیرامون آن، به ویژه جشن مشهور مرتبط با این داستان یعنی جشن یهودی «پوریم» مطرح است.این موضوع در میان مورخان و پژوهشگران خارجی ، از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته ونظریات گوناگونی در خصوص ریشه‌ها، شخصیت‌ها، ابعاد تاریخی واعتقادی و... آن عرضه شده،لیکن کمتر اثری است که در داخل کشور به صورت مستقل و تخصصی به این مسئله پرداخته باشد. البته مقالات متعددی در این باب نگاشته شده،اما منابع کتبی، محدود است. در همین راستا،به تازگی «مرتضی عرب‌زاده سربنانی» در کتابی باعنوان«افسانه استر و مردخای؛ وا کاوی خاستگاه جشن پوریم»، مقوله پیش گفته را از همه جوانب، مورد بررسی وتحلیل قرار داده‌است که از بابت تازگی اثر،زوایای مورد تأکید و اتخاذ رویکرد تخصصی،قابل توجه می‌باشد. در یادادشت حاضر،این کتاب معرفی شده و موضوعات مطرح در آن مورد اشاره قرار می‌گیرد.
جشن «پوریم» در آیین یهودیت، که در مسیحیت نیز تحریف شده، ریشه در متون عهدین دارد و به‌عنوان یکی از ایام روزه‌داری یهودیان شناخته می‌شود. این جشن به‌دلیل ارتباطات تاریخی با دوران هخامنشی و ایران باستان، به نادرستی با سیزدهم فروردین‌ماه مشابهت داده می‌شود. وجود مقبره‌های «استر» و «مردخای» در ایران، که شخصیت‌های محوری این روایت هستند، به‌عنوان ابزاری برای بهره‌برداری از سوی جریان‌های صهیونیستی و مسیحیت صهیونیستی عمل کرده است. این آیین که براساس «رساله استر» شکل گرفته، از نظر تاریخی و اعتباری دچار چالش‌های جدی است و برخی پژوهشگران آن را افسانه‌ای و تحریف‌شده می‌دانند. بررسی‌های تاریخی و باستان‌شناسی، صحت این روایت را مورد سوال قرار داده و به این پرسش پرداخته که آیا پوریم ریشه‌ای واقعی دارد یا صرفاً یک روایت ساختگی است.
